E-Ticaretin Gelişimi ve Önemi Nedir? E-Ticaret Türleri Nelerdir?

Bu yazı E-Ticaretin gelişimi, önemini ve E-Ticaret türleri hakkında detaylı bilgileri ortaya koymaktadır. E-ticaret işletmelerin fikir, ürün ya da hizmetlerini elektronik bir ağ kullanarak internet üzerinden tüketicilere ulaştırmasıdır. E-ticaretin öneminden önce internetin nasıl geliştiğinin kavranması gerekmektedir.

İnternetin Gelişimi ve E-Ticaretin Önemi

Özellikle, kitlelere ulaşım noktasında televizyon ve radyo ile karşılaştırıldığında internet daha kısa sürede milyonlara ulaşmıştır. İnternetin bu derece yayılmasında ve vazgeçilmez olmasında etki eden etmenler merkezsiz olması, özgür bir ortam sağlaması, coğrafi olarak bir kısıt bulunmaması ve asenkron olması gibi özellikler sayılabilir. Bugün kullanıcılarına eğitim, alışveriş, sosyalleşme vb. gibi tüm imkanların kullanılmasını mümkün kılan internetin geçmişten günümüze gelişimi Web 1.0, web 2.0, web 3.0 ve web 4.0 kavramları ile ele alınmaktadır.

• Web 1.0’da internet sadece tek taraflı iletişim kanalı olarak kullanılmıştır ve bilgiler tek taraflı olarak kullanıcıya iletilmiştir. Kullanıcıların bilgiyi değiştirememekte ya da diğer kullanıcılar ile etkileşime girememektedirler.
• 2.0 kullanıcılara bilgiyi aktarmanın yanı sıra bilgiyi düzenleme, yorum yapma gibi yetkiler vererek etkileşimi arttırmıştır.
• 3.0 kullanıcılara tercihleri ve aramaları göz önüne alınarak kişisel öneriler sunma noktasında öne çıkmaktadır.
• 4.0 yapay zekâ ile ilişkilendirilerek daha çok makine öğrenimi ve derinlemesine analiz gibi kavramlar ortaya çıkmaktadır.

İnternetin hızlı yayılması satış zinciri üzerinde etkili olarak e-ticaretin gelişimine katkıda bulunmuştur. Örneğin, Covid dönemindeki kısıtlamalar tüketicileri internet alışverişine yönlendirmesiyle birlikte e-ticarette gözle görülür şekilde satışlar artmış. Günümüzde de artarak devam etmektedir ki covid döneminin de etkisiyle internet kullanımı dünya nüfusunun yarısını geçmiştir.

Türkiye’de e-ticaret hacmi 2018 yılında itibaren öenmli bir artış göstermiştir. 2023 yılında pazar hacmi %132 büyüme göstererek 1,86 trilyon türk lirasına ulaşmıştır. 2024 yılı sonunda 3,4 milyar türk lirasına ulaşması beklenmektedir. (kaynak: https://www.statista.com/statistics/1290279/e-commerce-market-size-in-turkey/ )

Bir çok noktada E-Ticaretin olumlu ve olumsuz etkisi bulunmaktadır. İşletmelerin varlıklarını sürdürebilmeleri için internet ortamında varlıklarını oluşturmak ve devam ettirmeleri gerekmektedir. İnternet ile birlikte bir çok işletmenin ürün/hizmetleri kolaylıkla kopyalanabildiği için rekabeti zorlaştırmaktadır.

Ayrıca internet satış yapan işletmelerin ortamında mağaza ve çalışan giderlerinin minimize olması işletmeler için artı bir özelliktir. Tüketiciler açısından E-ticaretin önemi değerlendirildiğinde zaman, mesafe, bilgi kolaylığı gibi kullanım avantajı sağlamaktadır. E-Ticaret, ticarete konu olan taraflara göre farklı türlerde ele alınmaktadır.

E-Ticaret Türleri Nelerdir?

İncelendiğinde E-Ticaret türleri ticarete konu olan ürün ya da hizmetlere göre değil konu olan taraflara göre çeşitli şekilde adlandırılmaktadır. Bu e-ticaret türleri çalışma prensiplerine göre, kullanılan teknolojiler ve uygulamalara göre farklılıklar göstermektedir. Bu türlerin en sık kullanılanları aşağıdaki gibidir:

**B2B (Business to Business- İşletmeden İşletmeye E-Ticaret) : Tedarikçi ile alıcı işletme arasındaki alışverişin elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir. Burada B2B e-ticaret türlerine örnek olarak Alibaba’yı örnek gösterebiliriz. İthalat ve ihracaat ile uğraşan ve toptan satışı kullanan işletmeler Alibaba.com’u kullanmaktadır. Türkiyede Örnek olarak Arçelik’in B2B sistemi gösterilebilir.

**B2C (Business to Consumer) İşletmeden Tüketiciye E-Ticaret): İşletmelerle tüketiciler arasındaki elektronik alışveriş olarak tanımlanmaktadır. 1994 yılında kurulan Amazon.com B2C e-ticaret türünde örneklerden birini oluşturmaktadır.

**C2C (Consumer to Consumer- Tüketiciden Tüketiciye E-Ticaret): Bu e-ticaret türünde tüketiciler çevrimiçi platformlar aracılığıyla ürünlerini diğer tüketicilere satmaktadır. Örneğin, tüketiciler el emeği ürünlerini ETSY ile diğer tüketicilere ulaştırabilmektedir.

**B2E (Business to Employee- İşletmeden Çalışana E-Ticaret): Bir işletmenin iç müşterilerine (çalışanlar) hizmet bilgi ve ürün sağlaması ve çalışanların gelişimine katkı sağlayacak online eğitim platformlarına ulaşımın sağlandığı e-ticaret türlerinden biri olarak tanımlanmaktadır.

**C2G (Consumer to Goverment): Tüketici ve kamu idareleri arasında yapılan e-ticaret türlerinden biridir. Örneğin E-devlet platformu üzerinden vergi ödemeleri yapmak, nüfus müdürlükleri işlemlerini gerçekleştirmek gibi işlemler.

**B2G (Business to Goverment): İşletmelerin kamu işlemlerini elektronik ortamda gerçekleştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, işletmelerin kamu ihalelerine ulaşabilmesi ve teklif iletebilmesi vb. işlemleri kapsamaktadır.

E-Ticaret ile ilgili güncel konular için anasayfayı inceleyebiliriz.